Хоcalı fаcıəsi

Текущая версия на 12:09, 26 февраля 2009

"Bütövlükdə Azərbaycan xalqına qarşı yönəldilmiş Xocalı soyqırımı öz ağlasığmaz qəddarlığı və qeyri-insani cəza üsulları ilə bəşər tarixində bir vəhşilik aktıdır. Bu soyqırım, eyni zamanda, bütün bəşəriyyətə qarşı tarixi bir cinayətdir."

== Heydər Əliyev ==

Xocalı soyqırımı hadisəsi 1992-ci ildə fevral ayının 26-sında baş vermişdir.Xalqımız mənfur qonşularımız olan ermənilərin faşizmi belə üstələyən cinayətlərinə məruz qalmışlar.O gecə onlarla insan vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir.Allah rəhmət eləsin...

Xocalı soyqırımı Azərbaycan tarixinə ən dəhşətli və faciəli səhifələrdən biri kimi daxil olmuşdur. Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev Xocalı soyqırmının on illiyiyi münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciətinə qeyd etmişdir: "Bu amansız və qəddar soyqırım aktı insanlıq tarixinə ən qorxulu kütləvi terror aktlarından biri kimi daxil oldu". Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan xalqı 200 il ərzində erməni millətçi-şovinistlərinin davamlı olaraq etnik təmizləmə, soyqırım siyasətinə məruz qalmışdır. Azərbaycan xalqı tarixi torpaqlarından qovulmuş, qaçqına, məcburi köçkünə çevrilmiş və bütün bunlar ermənilər tərəfindən kütləvi qırğınlarla müşayət olunmuşdur. Azərbaycanlıların öz tarixi-etnik torpaqlarından qovulması sovet dövründə də davam etmişdir.1948-1953-cü illərdə Ermənistandan 150 min azərbaycanlı deportasiya olunmuş Azərbaycanın Kür-Araz düzənliyində yerləşdirilmişdir. 1988-ci ildə isə öz tarixi torpaqlarında yaşayan 250 min azərbaycanlı bu ərazidən qovulmuş, bununla da Ermənistan monoetnik dövlətə çevrilmişdir. 1988-ci ildən Dağlıq Qarabağ ətrafında başlayan hadisələr erməni ideloloqlarının "dənizdən dənizə Ermənistan" adlı sərsəm bir ideyasını reallaşdırmaq cəhdi kəndlərin, şəhərlərin dağılması, on minlərə günahsız insanın ölümü, yüz minlərlə azərbaycanlının öz tarixi torpaqlarından didərgin düşməsi ilə nəticələndi. Bütün beynəlxalq hüquq normalarına zidd olaraq Ermənistan dövləti Dağlıq Qarabağı özünə birləşdirmək istəyir, bu yolda bütün cinəyət və vəhşiliyə hazır olduqlarını nümayiş etdirirlər. XX əsrin faciəsi olan Xocalı soyqırımı bu aqressiv və cinayətkar erməni siyasətinin nəticəsidir. XX əsrin sonunda baş vermiş bu faciə təkcə Azərbaycan xalqına deyil, bütün insanlığa, bəşəriyyətə qarşı yönəlmiş ən ağır cinayətlərdən biridir. Xocalı soyqırımı əsrin Xatın, Xirosima, Naqasaki və Sonqmi kimi dəhşətli faciələri ilə bir sırada dayanır. Ermənilərin Xocalı şəhərini hədəfə almaqda məqsədi nə idi? Bu bir tərəfdən Qarabağın dağlıq hissəsində azərbaycanlılardan ibarət olan, strateji əhəmiyyətli maneəni aradan qaldırmaq idisə, digər tərəfdən ümumiyyətlə Xocalını yer üzündən birdəfəlik silmək məqsədi idi. Çünki Xocalı elə bir yaşayış məskəni idi ki, o, Azərbaycan tarixinin qədim dövrlərindən müasir dövrə qədər tarix və mədəniyyət ənənələrini özündə əks etdirirdi. Bu xüsusi mədəniyyət tarixə Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti kimi düşmüşdür. Xocalının kromlexləri, dolmenləri, siklopları, kurqanları və digər abidələri, həmçinin müxtəlif növ məişət əşyaları insan cəmiyyətinin inkişaf dinamikasını özündə əks etdirən maddi mədəniyyət nümunələridir. Erməni işğalından sonra bütün bu maddi mədəniyyət abidələrinin məhv ediliməsi və dünyanın ən qədim məzarlıqlarından sayılan Xocalı qəbiristanlığının texnika vasitəsiylə darmadağın edilməsi erməni vandalizminin bariz nümunəsi olmaqla yanaşı dünya mədəniyyətinə qarşı zorakılıq aktıdır. 1992-ci il fevralın 26-da Ermənistan hərbi birləşmələri 7 min əhalisi olan Xocalı şəhərində genosid aktı həyata keçirdi. Ermənistan hərbi birləşmələrinin şəhərə hücumu zamanı burada yalnız 3 minə yaxın insan qalmışdı. Çünki, mühasirədə qaldığı 4 aydan artıq zaman ərzində blokadada olduğu üçün əhalinin xeyli hissəsi şəhərdən çıxmaq məcburiyyətində qalmışdı. Xocalı soyqırımı zamanı 613 nəfər ödürüldü, 1000 nəfər müxtəlif yaşlı dinc sakin aldığı güllə yarasından əlil oldu. 106 nəfər qadın, 63 azyaşlı uşaq, 70 qoca öldürüldü. 8 ailə tamamilə məhv edildi, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 nəfər valideyinlərindən birini itirdi. Faciə baş verən gecə 1275 nəfər dinc sakin girov götürüldü, onların 150-sinin taleyi indi də məlum deyil. Bütün bunlar erməni hərbçiləri tərəfindən xüsusi amansızlıqla və ağlasığmaz vəhşiliklə həyata keçirilmişdir. Hücumda həmçinin mayor Oqanyan Seyran Muşeqoviçin (Seyran Oqanyan hazırda Dağlıq Qarabağda ermənilərin qeyri-qanuni rejiminin "müdafiə naziri"dir) komandanlığı altında 366-cı alayın 2-ci batalyonu, Yevgeni Nabokixinin komandası altında 3-cü batalyonun, 1 saylı batalyonun qərargah rəisi Çitçyan Valeriy İsayeviç və alayda xidmət edən 50-dən artıq erməni zabit və praporşik iştirak etmişdir. ("Xocalının işğalına dair istintaq materiallarından"). Şəhər əhalisinin bir hissəsi zorakılıqdan qaçıb qurtarmaq istəyərkən əvvəlcədən düzəldilmiş pusqularda qətlə yetirilmişdir. Rusiyanın "Memorial" hüquq-müdafiə mərkəzinin məlumatına əsasən, dörd gün ərzində Ağdama Xocalıda qətlə yetirilmiş 200 azərbaycanlının meyiti gətirilmiş, onlarla meyitin təhqirə məruz qalması faktı aşkar edilmişdir. Ağdamda 181 meyit (130 kişi və 51 qadın, o cümlədən 13 uşaq) məhkəmə-tibbi ekspertizasından keçirilmişdir. Ekspertiza zamanı müəyyən edilmişdir ki, 151 nəfərin ölümünə güllə yaraları, 20 nəfərin ölümünə qəlpə yaraları səbəb olmuş,10 nəfər küt alətlə vurularaq öldürülmüşdür. Hüquq-müdafiə mərkəzi diri adamın baş dərisinin soyulması faktını da qeydə almışdır. Xocalı soyqırımının epizodları insanı dəhşətə gətirir. Xocalı sakini Əntiqə erməni hərbçilərinin tələb etdiyi "bu yerlər böyük Ermənistanın bir hissəsidir" sözlərini dilinə gətirmədiyinə görə ermənilər tərəfindən diri-diri yandırıldı. Digər Xocalı sakini Səriyyə Talıbova danışırdı ki, "4 mesxeti türkü və 3 azərbaycanlının erməni qəbirinin üzərində başını kəsdilər. Sonra daha 2 azərbaycanlının gözlərini çıxartdılar". Ermənilər sağ qalmış insanlar üzərində tamamilə təhqiredici hərəkətlər həyata keçirmişdilər. Onlarıın başının dərisini soymuş, başlarını və bədəninin digər orqanlarını kəsmiş, uşaqların gözlərini çıxarmış, hamilə qadınların qarnını yarmışdılar. Hücum zamanı Xocalıda istifadəsi qadağan olunmuş 5,45 kalibrli patronlardan və kimyəvi silahlardan istifadə edilmişdir. Bütün bunlar Ermənistanın Cenevrə konvesiyasının protokollarını pozaraq, müharibə qaydalarına zidd olaraq dinc sakinlərə qarşı həyata keçirilən soyqırım olduğunu təsdiqləyir. Xocalı soyqırımının xüsusi amansızlıqla törədilməsi rus, gürcü, ingilis, fransız, alman, amerikalı və digər ölkələrin vətəndaşı olan jurnalist və publisistləri dəhşətə gətirmişdir. Xocalı qaçqınlarının BMT, Avropa İttifaqı və Avropa Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatına müraciətində deyilir: Artıq 10 ildən artıqdır ki, biz, qaçqın vəziyyətinə düşmüş xocalılar, ürək ağrısı və eyni zamanda böyük ümidlə bütün dünyanın sülhsevər xalqlarına, beynəlxalq təşkilatlara müraciət edirik. Sizdən xahiş edirik, erməni hərbi təcavüzü nəticəsində bizim başımıza gələn bəlaya laqeyd qalmayasınız. Biz inanırıq ki, dünyanın BMT, Aİ və ATƏT kimi kifayət qədər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları, sülhsevər ölkələri Ermənistan kimi dövlətin belə təcavüzkarlığına və özbaşınalığına qarşı tədbir görəcəklər. Dünyada qəbul olunmuş beynəlxalq konvensiyalar, ümumbəşəri qanunlar Xocalı faciəsi kimi soyqırımları pisləyir, yolverilməz olduğunu bildirirlər. Azərbaycan xalqı 1948-ci il 9 dekabr "Soyqırım cinayətinin xəbərdarlıq edilməsi və cəzalandırılması" konvensiyasını rəhbər tutaraq, Ermənistan Respublikasına qarşı BMT-nin Beynəlxalq məhkəməsində iddia qaldırmaq üçün bütün hüquqi əsaslara malikdir. Dünya bilməlidir ki, bu cinayət, təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, həm də bütün sivilizasiyalı dünyaya, bəşəriyyətə qarşı yönəldilmişdir. Bu gün Ermənistanda mühüm dövlət postları tutanlar, Seyran Ohanyan, Serj Sarkisyan eləcə də Robert Köçəryan və digərləri baş vermiş soyqırımın günahkarları kimi beynəlxalq məhkəmə qarşısında cavab verməlidir. Cinayət cəzasız qalmamalıdır. Ermənistanın hərbi-siyasi təcavüzü dünya ictimaiyyəti tərəfindən ittiham edilməlidir. Beynəlxalq təşkilatlar, dünya dövlətlərinin parlamentləri Ermənistan Respublikasının Azərbaycan torpaqlarında törətdiyi hərbi cinayətə - Xocalı soyqırımına, əsl soyqırım hadisəsi kimi beynəlxalq siyasi-hüquqi qiymət verməlidirlər.

Xocali faciesi Besher tarixine oz vehshiliyine ve ceza usullarinin aglasigmaz qeddarligina gore en qanli kutlevi terror hadisesi kimi dushmush Xocali soyqiriminin toredilmesinden duz 15 il kecir. Bildiyimiz kimi, 1992-ci ilin o mudhish fevral gecesinde Ermenistan herbi birleshmeleri Azerbaycanin Xocali sheherini yerle-yeksan etmish, gunahsiz dinc ehaliye divan tutmush, misli gorunmemish vehshilik aksiyasi heyata kecirmishdir. 15 ildir ki, maddi ve menevi itkileri olcuye gelmeyen xocalilar oz yurd-yuvalarindan didergin dushmushler. Men inaniram ki, onlar tezlikle oz vetenlerine qayidacaqlar, min zehmet hesabina ucaldilmish mulkleri talan edilmish umid sheherinden Xocali ushaqlarinin, sheherde ilk bunovre dashini duzenlerin sesi gelecek.

[править] Erməni vəhşilərinin Xocalıda törətdikləri faciə

1992-ci il fevralin 15-de axsam ermeni herbi birlesmeleri kecmis SSRI-nin Xankendinde dislokasiya olunmus 366-ci motoatici alayinin agir herbi texnikasinin desteyile Xocaliya hucuma kecdiler. Artilleriya silahlarindan, agir herbi texnikadan acilan aramsiz atesle musayiet olunan hucum neticesinde Xocali muhasireye dusdu, yanginlar baslandi. Fevralin 26-si seher seher alova burunmusdu. Hemin vaxt seherde olan teqriben 2 min 500 nefere yaxin ehali mecburi sekilde oz ev-esiklerini ataraq Agdama dogru hereket etdi. Lakin seheri terk etmek hamiya nesib olmadi. Ermeni herbi birlesmeleri 366-ci alayin komiyile dinc ehaliyi qarsi xususi qeddarliqla ceza tedbirleri heyata kecirdi. Ermeniler 613 nefer azerbaycanlini vehsicesine qetle yetirdiler. Onlarin 63-u usaq, 106-si qadin, 70-i ise ahil adam idi. 8 aile butovlukde qetle yetirildi. 487 nefer yaralandi. Yaralananlarin 76 neferi usaq idi. Girov goturulenlerin sayi 1275 nefer tskil edir. 150 neferin aqibetinden ise hele de xeber yoxdur. Dovlete ve vetendaslara kulli miqdarda - 5 milyard rubl deyerinde ziyan vuruldu (01.04.1992-ci ilin qiymetleri ile). XX esrin genosid ve etnik temizlemeler tarixinde qanli sehifelerden biri de Xocali soyqirimidir. Hemin hadise ile bu ve ya basqa cur elaqesi olan adamlar, hele ki, oz vicdanlari qarsisinda mesuliyyet dasiyirlar. Lakin vaxt gelecek onlar tarixin mehkemesi qarsisinda dayanacaqlar. Cunki tarix hec neyi unutmur.Siz de Qarabagi unutmayin !!! 1992-ci ilin fevralın 25-den 26-sına keçen gece Xocalıda 613 nefer şehid oldu. Diger cinayetleri reqemlerle bele gostermek olar:

· 613 Şəhidimizin 106 nəfəri qadın, 56 nəfəri azyaşlı uşaq idi.

· 487 nəfər yaralandı.

· 8 ailə bütövlükdə məhv edildi.

· 25 azyaşlı uşaq hər iki valideynini itirdi.

· 130 uşaq valideynlərinden birini itirdi.

· 59 nəfər xüsüsi qəddarlıqla qətlə yetirildi.

· 1000 nəfərdən çox şəhər sakini əlil olub

· 1275 nefer esir ve girov g0turuldu.

· esir duşenlerden 150 neferi itkin duşub ve taleyi bu gunedek me’lum deyil...

Allah cemi olenlere rehmet elesin Allah bütün şəhidlərimizə rəhmət eləsin. Onlar daim bizim qəlbimizdə yaşayacaqlar

QANLI XOCALI FACIYESI Ach!…Ach! bu sehifeleri , burada minlerle gunahsiz insanlarin aci taleyinden setirler var ! Ach, sehifele bu kitabi onlari arasinda muqeddes,mesum korpelerin ustune tushlanan dushmen gullelerinin izi var ! Ach ,oxu bu qanli misralari!Burada ata-ana dagi ile yanan bala,baci,qardash hesreti ile doyunen ureklerin iniltisi var ! Kesilmish korpe bashlari ,soyulmush insan cesedleri haqqinda oxuyandan sonar bir daha yeqin edeceksiniz ki,adamlarin arasinda vehshilerden dehshetli yirticilar varmish…. Veshiliyin heddi-hududu olmazmish.Ilahi ?! Vehshilerden qeddar olan bir verliga ne ad vermek olar ,Yareb?

Hadise texire salinmadan fevral ayinin 25-den 26-na kechen gece saat 12 de bashladi. Erməni hərbi quldurlari, Xankəndində olan keçmiş SSSR-i 366-ci motoatici polkunun agir texnikasi ve şəxsi heyətinin köməkliyi sayesində şəhərin dinç sakinlerine qarşi amasiz qirgin törətdiler. Hücumda həmçinin mayor Oqanyan Seyran Muşeqoviçin (Seyran Oqanyan hazırda Dağlıq Qarabağda ermənilərin qeyri-qanuni rejiminin «müdafiə naziri»dir) komandanlığı altında 366-cı alayın 2-ci batalyonu, Yevgeni Nabokixinin komandası altında 3-cü batalyonun, 1 saylı batalyonun qərargah rəisi Çitçyan Valeriy İsayeviç və alayda xidmət edən 50-dən artıq erməni zabit və praporşik iştirak etmişdir. («Xocalının işğalına dair istintaq materiallarından»)

Şəhər əhalisinin bir hissəsi zorakılıqdan qaçıb qurtarmaq istəyərkən əvvəlcədən düzəldilmiş pusqularda qətlə yetirilmişdir. Rusiyanın «Memorial» hüquq-müdafiə mərkəzinin məlumatına əsasən, dörd gün ərzində Ağdama Xocalıda qətlə yetirilmiş 200 azərbaycanlının meyidi gətirilmiş, onlarla meyidin təhqirə məruz qalması faktı aşkar edilmişdir. Ağdamda 181 meyid (130 kişi və 51 qadın, o cümlədən 13 uşaq) məhkəmə-tibbi ekspertizasından keçirilmişdir. Ekspertiza zamanı müəyyən edilmişdir ki, 151 nəfərin ölümünə güllə yaraları, 20 nəfərin ölümünə qəlpə yaraları səbəb olmuş, 10 nəfər küt alətlə vurularaq öldürülmüşdür. Hüquq-müdafiə mərkəzi diri adamın baş dərisinin soyulması faktını da qeydə almışdır.

Eli yalin camaat hardan bileydi ki hemin gece onlar vehsi qurdlarla qarshilasacaqlar.Hec vehshi canavar bele elemir balaca usaq gorende onu goturb oz yuvasinda o biri balalarindan ferq qoymadan saxlayir besleyir. Gorun bu nece insaflisiz dir ki bu alcaq digalar korpelerin bedenini sunguye kechirib yandirmishlar .Bele vehshilik neyin ki rus-nemes muharibesinde hettda dunyada bele olmayib . İnsanlar xüsusi amansızlıqla, işgəncələrlə öldürülmüş, insanların başları kəsilmiş, gözləri çıxarılmış, hamilə qadınların qarınları süngü ilə deşik-deşik edilmişdir.

613 adam öldurulüb, onlardan 63-ü uşaq, 106-si qadin, yaşlilar -70 nəfer. 8 ailə təmamilə məfv edilib. 25 uşaq her 2 valideynini itirib. 130 uşaq bir valideynindən məhrum olub. 487 adam yaralanib, onlardan 76-si uşaq. 1275 insan ermeni cəlladlarina əsir düşüb. 150 nəfər insan itgin düşüb.

Allah butun shehidlerimeze qeni-qeni rehmet elesin qebirleri nurla dolsun!. Onlarin qani yerde qalmayacaq!!! Курсивное начертаниеXOCALI SOYQIRIMI 1992-ci ildə baş vermişdir.Bu faciə zamanı yüzlərlə insan həlak olmuşdur.erməni daşnaqları amansızcasına,vəhşicəsinə qadınları,uşaqları,qocaları,cavanları heç acımadan qətlə yetirdilər.

Azərbaycan illər ərzində ağır və çətin sınaqlardan keçib.Baş verən bütün faciələr və hadisələr xalqımızın qan yaddaşına həkk olunub.Azərbaycan təbiəti və zəngin sərvətləri ilə digər millətləri özünə cəlb etmişdir.Belə bir millətlərdən biri ermənilərdir.Mən onları qorxaq və yazıq adlandırardım.Çünki onların heç öz torpağı da yoxdur.Ermənilər gözlərini Azərbaycanın gözəl guşələrindən biri olan Qarabağa dikmişdilər və müxtəlif illərdə hücum etmişdilər.Qan yaddaşımıza yazılan qanlı tarixlərdən biri XOCALI faciəsidir.1992-ci il 26 fevral gecəsi omlar Xocalıya daxil oldular.Minlərlə günahsız insanları işgəncələr verərək qətlə yetirmişdilər.Xalqımız heç bir zaman XOCALI faciəsini unutmayacaq.

Tarixə qanla yazılan günlərdən biri Xocalı faciəsidir.Xocalı faciəsində minlərlə günahsız insan vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdir.O,şəxslər ki, onlar Vətənimiz uğrunda canarından keçməyə daim hazır idilər.Allah bütün şəhidlərimizi qəni-qəni rəhmət eləsin.!

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələri SSRİ dövründən Xankəndi (Stepanakert) şəhərində yerləşən 366-cı Motoatıcı Alayın zirehli texnikası və hərbi heyətinin köməkliyi ilə Xocalı şəhərinə hücum etdi. Hücumdan əvvəl, fevralın 25-i axşam şəhər toplardan və ağır artileriyadan şiddətli atəşə tutuldu. Mühasirəyə alınan şəhərdə qalmış təqribən 2500 nəfər xocalılı Ağdam rayonunun mərkəzinə çatmaq ümidi ilə şəhəri tərk etdi. Amma bir günün içində yer üzündən silinən şəhəri tərk edən 2500 Xocalı sakinindən 613-ü düşmən gülləsinə tuş gəlib qətliamın qurbanı oldu. Bu soyqırım nəticəsində 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca və qarı olmaqla - 613 nəfər Xocalı sakini qətlə yetirildi, 8 ailə tamamilə məhv edildi, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq valideynlərindən birini itirdi. Düşmən gülləsinə tuş gəlib yaralanan 487 nəfərdən 76-sı uşaq idi. 1275 xocalılı əsir, 150 xocalılı itkin düşdü. Tarix heç nəyi unutmur! Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin qərarı ilə 26 fevral <<Xocalı soyqırımı günü>> elan edilmişdir. Hər il xalqımız fevralın 26-da saat 17:00-da Xocalı şəhidlərinin müqəddəs ruhunu bir dəqiqəlik sükutla yad edir. Xocalı əhalisi 48 rayonda qaçqın düşmüş vəziyyətdə və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ədalətli həlli, ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi ümüd ilə yaşayırlar. Onlar dünya xalqlarına, dövlətlərinə və beynəlxalq təşkilatlara öz hüquqlarının və ədalətin bərpası üçün çox saylı müraciətlər edir, Xocalı faciəsinin günahkarlarını etnik təmizləmə, Azərbaycan türklərinə qarşı terror faktı kimi ittaham edirlər. Biz də onların səsinə səs veririk. --Aygun 282 09:09, 26 февраля 2009 (UTC)

Вариант статьи на русском языке - здесь надо сделать ссылку!