Sumqayıt, Azərbaycan
Содержание |
Şəhərin tarixi barədə
22 noyabr 2008-ci ildə doğma şəhərimiz Sumqayıtın 59 illiyini yubileyini qeyd edəcəyik. Qədim, zəngin tarixi olan şəhərlərlə rəqabət aparmağa qadir olan Sumqayıt üçün 59 il o qədər uzun müddət olmasa da, ən ümdəsi odur ki, bu illər ərzində Sumqayıt da, sumqayıtlılar da həm müdriklik, həm də cavanlıq dövrlərini yaşayıblar. 59 yaşlı bu şəhərin qaynar həyatının hansı dövrünə baxsan fərəhlənirsən, qürür hissi keçirirsən, şəhərin sənaye, tikinti, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət vəiqtisadiyyatının əsl inkişafının, yüksəlişinin şahidi olursan. Bu şəhərin varlığı, təbiəti belədir. Burada həyat həmişə qaynayıb, Sumqayıt və sumqayıtlılar illərin qoynunda yaşa dolub, şəhərin tarixinə, salnaməsinə parlaq səhifələr yazmışlar. Bəli doğma Azərbaycanımızın bir parçası olan Sumqayıtın dünəni, bu günü, sabahı onun sakinlərinin ömür salnaməsidir. Bu salnaməni öyrənmək, onunla fəxr etmək hər birimizin, xüsusilə də gənc nəslin borcudur. Şəhərimizin tarixini gənc nəslə öyrətmək üçün təlim-tərbiyə prosesində bütün imkan və vəsaitlərdən istifadə edilməli, şəhərin ilk qurucuları, adlı-sanlı əmək damları, elm və mədəniyyət xadimləri haqqında söhbət açılmalıdır. Gənc nəsil qoynunda boya-başa çatdıqları bu şəhəri sevməyi, onun adı ilə qürur duymağı, fəxr etməyi, əmək adamlarını həmişə hörmətlə özləri üçün mənəvi borc hesab etməlidirlər. Insan əməyinin nəyə qadir olduğu Sumqayıtın timsalında açılmalı, gənc nəsildə əməyə, Vətənə sevgi və məhəbbət hissi aşılanmalıdır. əyani olaraq gənc nəslə çatdırılmalıdır ki, hazırda şəhərimizin yerləşdiyi ərazi 1930-cu illərdə boz, ilanlar mələşən qumsal səhralardan ibarət olmuşdur. Bu səhrada şəhər salmaq ideyası keçmiş Sovet imperiyasının sosialist sənayeləşdirilməsi siyasəti ilə bağlı olmuşdur. Yeni sənaye şəhərinin salınması üçün bu ərazinin seçilməsi təsadüfi olmamışdır. Salınan şəhərin Xəzər dənizinin sahilində yerləşməsi bu yerin münasib və əlverilişli olduğunu təsdiq etdi. Xəzər dənizinin sahilində şəhər salınmasının layihələşdirilməsinə 1932-ci ildə başlandı. 1937-ci ildə isə ilk sənaye müəssisəsi olan İstilik Elektrik Stansiyasının əsası qoyulub. Bu müəssisədə işləyən fəhlələr üçün taxta evlər- baraklar tikildi. 1941-ci ilin fevralında 1 saylı İstilik Elektrik Stansiyası ilk cərəyanını verməklə Bakı şəhərinin müəssisələrinə xidmət etdi. 1937-1941-ci illərdə Azərbaycan boru yayma zavodunun sürətlə tikintisinə başlandı. 1939-1940-cı illərdə kimya,sintetik-kauçuk zavodlarının əsası qoyuldu. 1941-ci ildə Böyük Vətən muharibəsinin başlanması bu ərazidə başlanmış işləri ləngitsədə, bəzi müəssisələrin hərbi stratejli məhsullar buraxılması işini sürətləndirdi. мит
Görməli yerləri və adətləri
...
Təhsil ocaqları
Hаl-hаzırdа Sumqаyıt məкtəblərində 5188 мüəllim fəaliyyət göstərir кi, onlardan 4931 nəfəri ali, 653 nəfəri isə orta, 4 nəfəri isə natamam orta təhsilli kadrlardır. Ютян иллярля мцгайисядя али тящсилли, елми дяряъяли, маэистр мцтяхясислярин сайы хейли артмышдыр вя артмагдадыр. Кадрларын ишля тямин олунмасында проблем ибтидаи синиф мцяллимляри иля ялагядардыр. Истянилян тарихи дюврдя олдуьу кими мцщарибядян сонракы дюврдя ушагларын сайы азадлыьындан бу проблем ортайа чыхыр, лакин эяляъяк нясилляр буну дяф едяъякляр Тящсил шюбясиндя ися щал-щазырда 13 няфярдян ибарят апарат цзвляри, 16 няфярдян ибарят методкабинет, 49 няфярдян ибарят мяркязляшдирилмиш мцщасибатлыг вя техники ишчиляр чалышырлар. Ейни заманда шюбянин няздиндя Щямкарлар Иттифагы вя Филмотека фяалиййят эюстярир. Юз дахилиндя чох сайда ишчиляри бирляшдирян шюбя дахили сабитлийиндян эцъ алараг мяктяблярин иш просесиня тясир едир. Чалышан щяр бир кадр юзцня гаршы диггят эюзляйир. Йцксяк сявиййяли мцтяхяссис гиймятляндирилмяк, йашлы мцяллимляр щюрмят вя эянъ кадрлар ися диггят тяляб едир. Бцтцн бунлар бизим гайьыларымызын мясулиййятини артыран мясялялярдир. Сумгайыт Тящсил Шюбяси юз кадрларыны щяр ан гиймятляндирмяйи баъардыьына эюря щяр ан тяряггидядлир. Бу тяряггидян иряли эялян инамы горуйуруг вя онун цзяриндя эяляъяк ишляримизи гуруруг“. Шюбянин фяалиййятиндяки бцтцн ишлярдя хцсуси бир йенилик нязяря чарпыр. Онлары садаламаг вя бу эцнцнцн аспекти иля тящлили етмяк чох ваъибдир. Тящсил шюбясинин няздиндя ейни заманда Филмотека фяалиййт эюстярир. Филмотека айрыъа бир идарядир вя 1964-ъи илдян тяшкил олунуб. Илк мцдири Танрывердийев Шамил олмушдур. 1968-ъи илдян Зейналов Ихтийар , сонра Ъябрайылов Няриман вя даща сонра бир сыра шяхсляр рящбярлик етсяляр дя, 1986-ъы илдян Ъаббаров Акиф филмотеканын мцдири тяйин олунмушдур. Идарянин ясас мягсяди мяктяблярдя Тялимин Техники Васитяляринин (ТТВ-нин) нцмайишини тямин етмякдян ибарят олуб. Бу иш юзцнц габарыг шякилдя фянляря аид бир сыра мювзуларын тядрис филмляри васитяси иля нумайиши заманы эюстярирди. Лакин сон иллярин информасийа – коммуникасийа технолоэийасы дюврцндя филмотеканын иш фяалиййятиндя дя йени мцтярягги дяйишикликляр баш верди. Щал-щазырда Филмотека Медиамяркяз кими фяалиййят эюстярир.Мяркяз електрон аудиовизуал тядрис дискляри иля тяъщиз олунуб вя мултимедиа тядрис системи цчцн кимйа, биолоэийа, тарих, физика вя с. фянлярин електрон дискляри ялдя едилиб. Сюзсцз ки, артыг компцйутерля тямин олунан мяктяблярдя бу дисклярдян истифадя мювзуларын даща йцксяк тядрисиня кюмяклик едир вя мцасир шаэирдин дцйаэюрцшцнцн артмасына сябяб олур.Гейд едяк ки, Сумгайыт шящяр Тящсил Шюбясинин няздиндя фяалиййят эюстярян Филмотека 1990-1991-ъи илин тядрис илиндя ишиндя эюстярдийи йцксяк наилиййятляря, ишинин йахшы тяшкилиня вя диэяр мцсбят эюстяриъиляриня эюря республика филмотекалары арасында йцксяк йер тутмушдур. Ъаббаров Акиф Исмайыл оьлу ися педагожи вя методики ъящятдян щазырлыглы олдуьуна вя тутдуьу вязифя иля ялагядар наилиййятляриня эюря „Габагъыл Маариф хадими“ нишаны иля тялтиф едилмишдир.Филмотеканын цч няфяр ишчиси вар вя онлар бирликдя бу уьурлу иши заманын нябзиня уйьун олараг инкишафа доьру апармаг цчцн сяйля чалышырлар.1997-ъи илдян шюбядя „Сабащ“ гязети няшр едилир. Гейд етмяк лазымдыр ки, Республиканын диэяр тящсил шюбяляриндян даща яввял тятбиг едилян бу йенилик шюбянин мцдири Видади Баьыровун мцяссися цчцн дуйдуьу ещтийаъын нятиъяси иди. „Сабащ“ айлыг (айда ики дяфя) гязети тящсил ишчиляринин трибунасына чеврилиб. Щям шюбянин, щям шящярин, щям дя республиканын эцндямдя олан информасийаларыны ишыгландыран мятбуат органы сявиййясиня галхмышдыр. Гязетин редактору Кямайыл Намазовдур, шюбянин диэяр ишчиляри вя бцтцн Сумгайыт мцяллимляри вя шаэирдляри ися фяал мцхбирляридир. Намазов Кямайыл – тарихчидир вя „Азярбпайъан Мцяллими“ гязетинин шимал бюлэяси цзря хцсуси мцхбиридир:„Сабащ“ гязетинин ясас мягсяди елми налиййятлярин ,мцяллимлярин габагъыл тяърцбяляринин йайылмасына, Азярбайъан районларынын педогожи ямякдашлыьына чалышмаг ,дювлят бяйанатларынын, тянтяняли эцнлярин, ваъиб информасийаларын, шюбя цзря верилян ямр вя эюстяришлярин йерляря чатдырылмасына шяраит йаратмагдан ибарятдир. Шящяр цзря щяр синфя 1 ядяд пайланан бу гязет хцсуси интернет сайты иля (щттп/www. сумэаит: еду. аз. е-маил: Тещсил @ сумэаит. еду. аз.) мцасир тялябляря доьру инкишаф едир. Эяляъяк планларымызын кюкцндя гезетин мцасир тялябляря ъаваб вермяси, бцтцн тящсил ишчиляринин йцксяк зювгцнц охшамасы цчцн лазым олан бцтцн ваъиб ишлярин эюрцлмяси дурур. Бу сащядя давамлы ямякдашлыг едилир вя едиляъякдир.“ Тящсилдя эедян мцхтялифя иш просесляринин системли иърасы цчцн шюбя гязетдян ялавя бир сыра вясаитляр дя дяръ етдирир: 1. Мяктябин иллик иш планы; 2. Тялим-тярбийя ишляри цзря директор мцавининин эцндялийи; 3. Синифдяхариъ вя мяктябдянкянар ишляр цзря тяшкилатчынын эцндялийи; 4. Баш тярбийячинин эцндялийи; 5. Мусиги рящбяринин эцндялийи; 6. Фярди инкишаф динамикасы вясаити; 7. Синиф рящбяринин эцндялийи; 8. Методбирляшмянин иш планы; 9. Ушаг бирлийи тяшкилаты рящбяринин эцндялийи; 10. Дайаг мянтягя рящбяринин эцндялийи; 11. Мяктяб практик психологунун эцндялийи; 12. Мяктяб китабханачысынын иллик иш планы; 13. Гаршылыглы дярс динлямя журналы; 14. Методик тювсийяляр; 15. Тящсил шюбясинин мялумат китабы; 16. Хябярляр бцллетени. Методик журналлар вя вясаитляр бирбаша методкабинетдя щазырланяр вя мцяллимлярин даща системли вя дягиг ишлямяляри цчцн йардымъы олур. Ейни заманда ян ваъиб тарихи эцнляр вя щадисялярля баьлы мялуматлар чап олунмуш шякилдя мяктябляря чатдырылыр вя мцяллимлярин информасийа бошлуьунун гаршысыны алыр. Шюбя щям мцяллимляр, щям дя шаэирдлярин инкишафына тякан верян силсиля ишляр щяйата кечирир. Ашаьыдакылар буна сцбут едир. Тящсилдя кейфиййят ахтарышы иля чыхылан йолда нювбяти бир йенилик баш верди. ТГДК – нын даща сонралар щяйата кечиряъяйи мониторингляр илк дяфя 1999 ъу илдя Сумгайытда йеня дя Видади Баьыровун тяшяббцскарлыьы вя идейасы иля щяйата кечирилди. Мцтамади олараг 4-5-9-10-11 ъи синифлярдя кечирилян мониторингляр заманы ялдя олунан нятиъяляр тящлил олунур, гцсурларын арадан галдырылмасы цчцн нювбяти ъари ишляр тятбиг едилир. Бунун давамы олараг, 2006-2007 ъи тядрис илинин мязунларынын мяркязляшдирилмиш гайдада бурахылыш имтащанларын верилмяляри цчцн щазырлыг ишляри апарылыр. Республика тящсилиндя ЫЫ тядрис илиндя дя тятбиг едиляъяк,лакин Сумгайыт тящсилиндя илк дяфя баш веряъяк бу йенилик ня гядяр чятин вя мясулиййятли олса да, нятиъялярин щансы дяряъядя орлуб-олмайаъаьы прогнозундан асылы олмайараг, мягсяд йеня бирдир: Тящсил кямиййятля йох, кейфиййятля инкишаф етмялидир.Беляликля,эцнцн тялябляриндян бири кими ортайа чыхан мясялялярдян бири дя мониторинглярин кечирилмясидир. Юзцнц сярбяст йохлайан шаэирд эяляъякдя веряъяйи гябул имтащанларына бу эцнцн щазырлыьы – зяифлийи вя йахуд йцксяк эюстяриъиляри иля эедир. Одур ки, шаэирд юзц мониторингя хцсуси мараглы эялир. Онларын инамыны, билик сявиййясини дцзэцн истигамятляндирмяк, нятиъяляри тящлил етмяк вя сон олараг гябул имтащанларынын эюстяриъиляри иля мцгайися етмяк Тящсил Шюбясинин мониторинг групунун цзвляринин фяалиййят даирясиня дахилдир. Тякъя 2006-2007ъи тядрис илиндя 11-ъи синифляр цзря 5 мониторинг кечирилмишдир. Мониторинг групунун цзвляри ися Щагвердийева Пярваня, Нурийев Огтай, Аббасов Рамин, Мяммядов Рафаелдир. Эярэин иш вя дягиг щазырлыг сон олараг, щям шаэирдя, щям валидейня, щям дя мцяллимляря вя Тящсил шюбясиня шящяр тящсилинин мцхтялиф пилляляр цзря билик эюстяриъилярини тясдигляйир. Вя бунун ясасында эяляъяк ишлярин планлары гурулур.
